Delen
Verbouwen, verwerken, verkopen en consumeren in de regio is één van de gedeelde ambities van voedselmakers uit de Stedendriehoek. Vanuit deze energie en de behoefte aan samenwerking is het idee opgevat om elders te kijken hoe regionale en gezamenlijke voedselverwerking er in de praktijk uit ziet. Op donderdag 22 augustus gingen voedselondernemers uit de regio op inspiratietour naar Het Lokaal in Amersfoort en het Voedselstation in Culemborg. Een korte terugblik.
We ontmoetten elkaar op het Zwitsal-terrein in Apeldoorn. In de aankomende jaren transformeert deze bijzondere industriële locatie naar een levendige stadswijk met allerlei voorzieningen. Ontwikkelaar en eigenaar Schipper Bosch nam ons mee in de planvorming ten aanzien van Zwitsal Buitenstad. Een van de ambities is een foodhal te realiseren. Rinke van ’t Holt, van Het Lokaal uit Amersfoort, vertelde hoe hij een plek wil creëren waar horeca, bedrijven en consumenten terecht kunnen voor dagelijkse, verse, seizoensgebonden producten uit de regio. Een tweede vestiging van Het Lokaal dus! Maar dan in Apeldoorn, op Zwitsal Buitenstad. En met meer mogelijkheden voor lokale voedselondernemers om grondstoffen te verwerken tot halffabricaten en eindproducten.
Vervolgens stapten we in de bus, op weg naar Amersfoort, om een bezoek te brengen aan Het Lokaal in de voormalige Prodentfabrieken; ook industrieel erfgoed! In de winkel vind je een compleet assortiment, boordevol zuivel, kazen, worst, groenten, fruit, brood en nog véél meer producten van boeren en telers uit de omgeving. In het restaurant kun je terecht voor lunch, ontbijt en diner met koks die de de maaltijd voor je neus klaarmaken. Dat is de formule van Het Lokaal. Negen jaar geleden startten Rinke van ’t Holt en zijn compagnon Cor Holtackers van Het Lokaal. Rinke vertelt: “Het is voor de consument niet meer duidelijk waar eten vandaan komt of wie het heeft gemaakt. Met Het Lokaal brengen we het alternatief naar de stad. Wij bieden mensen diversiteit en een grote hoeveelheid gezonde producten, die worden geteeld en geproduceerd in onze eigen regio.” Ze kopen zoveel mogelijk regionaal voedsel rechtstreeks in bij de boeren en producenten in een straal van 50 kilometer rondom Amersfoort. Cor vertelt dat hij elke week wel vijftig verschillende leveranciers heeft. De meerwaarde van Het Lokaal zit ‘m helemaal in de korte transparante keten, waardoor prijsvoordeel voor zowel boer als consument gewaarborgd is. Het Lokaal richt zich op consumenten en op de zakelijke markt en is zes dagen per week open. Een van de trekkers van Het Lokaal is de inpandige bakkerij van ‘De Nieuwe Stadsbakkers’, waar dagelijks vers brood wordt gebakken voor Het Lokaal en andere klanten in de omgeving. En de klanten kunnen in de open keuken zien hoe de maaltijden voor lunch en diner worden bereid.
Vanuit Amersfoort vervolgden we de reis naar Culemborg, om een bezoek te brengen aan het Voedselstation: de ‘fabriek zonder baas’. Dit initiatief is ontstaan vanuit de behoefte aan een fysieke maak- en ontmoetingsplaats waar kennis en netwerk bijeen komen voor voedselmakers, telers, verwerkers, verkooppartners en consumenten. Initiatiefnemers (tevens eigenaren) zijn de Roze Bunker en De Fruitmotor. Roze Bunker produceert siropen van puur fruit en verse kruiden. De Fruitmotor is een ketencoöperatie in de Betuwe, die zich inzet voor meer biodiversiteit en het vergroten van kennis in de duurzame fruitteelt.
Het Voedselstation is als productielocatie met keuken, kantoor, opslag en faciliteiten voor distributie nu een jaar operationeel. Telers en voedselmakers kunnen gebruik maken van de productiekeuken, koel- en vriescel, een droogkast en andere faciliteiten, tegen een maandelijks huurtarief. Op dit moment hebben tien voedselmakers een abonnement op het gebruik van de faciliteiten die het Voedselstation te bieden heeft. Daarnaast zijn er nog losse, meer incidentele huurders die alleen in het seizoen gebruikmaken van het Voedselstation. Uiteraard brouwt de Roze Bunker op deze locatie haar siropen, maar ook vind je hier producenten van tempeh, gin en soda. Michiel Kortstee, één van de oprichters van De Fruitmotor, lichtte toe dat het Voedselstation echt is opgericht om bestaande barrières weg te nemen voor kleine innovatieve voedsel-ondernemingen, zodat zij kunnen doorgroeien en van elkaar kunnen leren. Door het gebruik van productiefaciliteiten laagdrempelig(er) te maken voor makers en telers helpt het Voedselstation om nieuwe korte ketens te ontwikkelen.
We blikken terug op een zeer geslaagde en nuttige excursie. Met deze tour zijn voedselmakers uit de Stedendriehoek verder geïnspireerd geraakt om zelf stappen te zetten richting gemeenschappelijke verwerkingsruimtes voor voedselproducenten in de streek. Uiteraard dankzij de mooie locaties die bezocht zijn, maar ook werd er in de bus volop gediscussieerd en nieuwe ideeën en uitgewisseld! De komende maanden worden deze ideeën verder uitgewerkt tot concrete projecten en bedrijfsplannen. Regio Stedendriehoek en De Innovatie Coöperatie zullen hierbij ondersteunen en waar mogelijk faciliteren. Heb je zelf ook plannen in deze richting? Neem dan gerust contact op met Ellen de Lange van
De Innovatie Coöperatie (ellen@deinnovatiecooperatie.nl) of René de Bruin van de Regio Stedendriehoek (rdbruin@streekwijzer.nl).
Dankzij een bijdrage vanuit de Regio Stedendriehoek en De Innovatie Coöperatie kon deze excursie kosteloos worden aangeboden aan ondernemers uit de Stedendriehoek.
