Het tekort aan geschoold personeel in de techniek wordt steeds groter en het aantal vacatures in de techniek is ongekend groot. Dat vraagt om actie. In de Techniekfabriek, waar energievraagstukken centraal komen te staan, gaan leerlingen en scholieren op een laagdrempelige manier kennis maken met techniekvakken waarbij ze hopelijk enthousiast worden van een baan in deze brede branche.
Sjoerd Westra, Daan Kuster en Alda Kroneman
Het initiatief voor de Techniekfabriek Zutphen komt vanuit het bedrijfsleven waarin ondernemers Jan Duits en Gerrit Kamphuis de kartrekkers zijn. Daarnaast zijn ook het VMBO, MBO en Praktijkonderwijs aangehaakt. In de Techniekfabriek, waar energievraagstukken centraal komen te staan, gaan leerlingen en scholieren op een laagdrempelige manier kennis maken met techniekvakken waarbij ze hopelijk enthousiast worden van een baan in deze brede branche. Programmadirecteur Alda Kroneman: ‘De Techniekfabriek doorbreekt het idee dat techniek gelijkstaat aan het krijgen van vieze handen. Jongeren leren hier het werk van morgen. Na jaren van hard werken is het nu tijd om de Techniekfabriek écht te realiseren.’
De komst van Techniekfabriek Zutphen heeft wat uitdagingen gekend. De aankoop van de Reesink Loods heeft veel tijd gekost en natuurlijk hielp corona het proces ook niet. Maar het huidige team is voornemens de boel nu vlot te trekken. Alda Kroneman is daarin de verbinder met het onderwijs. Sjoerd Westra is 1 september 2022 gestart als algemeen manager en gaat het gesprek aan met de ondernemers in Zutphen. Daan Kuster is, tot slot, projectleider huisvesting en zal de komende jaren de verbouwing van de loods in goede banen leiden. Aan gebrek aan bevlogenheid en passie bij de drie ligt het niet. Kroneman: ‘Na jaren van hard werken is het nu tijd om de Techniekfabriek écht te realiseren. Ik heb genoeg tekeningen en plannen gemaakt, nu moet het écht gaan gebeuren,’ aldus de programmadirecteur. ‘Dát we van start kunnen hebben we overigens vooral te danken aan voormalig wethouder Annelies de Jonge die zo ongeveer vijf minuten voor haar vertrek alles nog heeft geregeld.’ In januari 2022 zette De Jonge samen met collega-wethouder Eva Boswinkel de handtekening onder de verkoop van de Reesink Loods aan de Techniekfabriek waarmee het innovatieve techniekonderwijs definitief een fysieke locatie kreeg.
En die locatie wordt de komende tijd, in samenwerking met studenten, omgetoverd tot dé plaats waar vakmanschap en passie voor techniek overgedragen wordt aan de jeugd. Daan Kuster: ‘Dit najaar komt de vloer erin en begin 2023 moet het pand wind- en waterdicht zijn. De loods heeft een vloeroppervlakte van 1600 m2 en met de verdiepingsvloer die er nog in komt gaat het in totaal om maar liefst 2200 m2 vloeroppervlak. Schooljaar 2023-2024 moeten de twee technieklokalen klaar zijn waar leerlingen van het nieuwe Kompaan les krijgen. In januari 2024 kunnen de eerste fieldlabs van start.’
En die fieldlabs worden ontwikkeld samen met ondernemers. Westra: ‘Deze fieldlabs zijn praktijkruimtes in de Techniekfabriek waar jongeren op alle niveaus vaardigheden leren van een docent, maar ook van specialisten uit het bedrijfsleven. Daarbij moet je denken aan alle techniek rondom zonnepanelen, waterstof, warmte koudeopslag, domotica, cobotica of warmtepompen. Door middel van korte routes kunnen leerlingen hun skills oefenen en leren hoe dingen werken. Door het gewoon te doen leer je in een kortere tijd veel sneller en het is nog leuker ook. De tijd van zitten in een lokaal is echt voorbij.’
De Techniekfabriek is ook een plek voor Leven Lang Ontwikkelen. Zo zitten niet alleen doorlopende leerlijnen (beroepsonderwijs) en praktijkonderwijs onder één dak, maar kunnen er ook bij-, nascholingen en technische bedrijfsopleidingen worden gevolgd. Kroneman: ‘We zijn ook bezig om het Programmabureau op te starten. Concreet moet dit in april 2023 van de grond komen. Het gaat om levensechte projecten waarvoor we mensen gaan trainen. Bijvoorbeeld voor het Warmtenet in de Zutphense wijk Helbergen willen we hier een programma kunnen opzetten waarin we mensen in bijvoorbeeld 10 dagen scholing geven waarna ze aan de slag kunnen.’
Recent heeft de Techniekfabriek een techniekopstelling ontvangen van Techniek Op Locatie (TOL). ‘Deze hebben we een plek gegeven in de Broodfabriek zodat we daar, op een vaste locatie, techniekonderwijs kunnen geven. Recent hebben we hier een pilot gedaan met 38 leerlingen van basisschool De Waaier. Kuster: ‘Het was ontzettend leuk om te zien waar kinderen op aan slaan. Bij het ene kind is dat dat een draadje waarmee hij of zij een lamp laat branden, bij het andere kind is dat iets innovatiefs met waterstof. Het gaat erom dat iemand enthousiast wordt voor techniek.’
In de Cleantech Regio zijn vier techniekhubs. Naast de Zutphense Techniekfabriek zijn dat NewTechPark in Apeldoorn, de Technicampus in Deventer en Gasfabriek Deventer. Alda Kroneman: ‘De lijnen onderling zijn goed en kort. We zijn een grote familie die zich bezighoudt met techniek. Iedere hub heeft daarin zijn eigen expertise. In Zutphen komt de focus te liggen op energie en met name op waterstof en koude warmte opslag en de ontwikkeling van warmtenetten in bijvoorbeeld de ontwikkeling rondom IJsselwarmte en domotica. Daar zijn we in Zutphen goed in. We gaan geen dingen dubbel doen.’
‘Het succes van de Techniekfabriek valt of staat overigens met ondernemers’, zegt Sjoerd Westra. ‘We zouden graag zien dat zoveel mogelijk bedrijven zich binden aan de Techniekfabriek. Met name grote bedrijven mogen zich hierin best profileren en positioneren. Door hun kennis en innovaties te delen met de nieuwe generatie, jongeren warm te maken voor techniek en ze ook mede op te leiden, investeren ze ook in hun eigen toekomstig personeel. En in de Techniekfabriek zit je héél dicht bij je toekomstig personeel.’
Inmiddels hebben zo’n vijftien bedrijven zich verbonden aan de Techniekfabriek. ‘Maar dit moeten er nog veel meer worden’, vult Sjoerd Westra aan. ‘Voor het einde van dit jaar moeten dit er twintig zijn en uiteindelijk hopen we op zestig bedrijven of meer natuurlijk. Het succes van de Techniekfabriek valt of staat echt met de lokale ondernemers. Zij kunnen hun innovaties doceren aan de jeugd of vraagstukken neerleggen waarmee jongeren aan de slag kunnen. De komende tijd ga ik de dialoog aan met bedrijven maar uiteraard kunnen ze zich ook bij ons melden.’ Westra heeft er het volste vertrouwen in dat het gaat lukken. ‘Het initiatief voor de Techniekfabriek komt tenslotte vanuit het bedrijfsleven. Dat maakt het heel krachtig en kansrijk.’
‘Daarnaast is de benoeming tot Regio Deal-project megabelangrijk voor ons geweest’, aldus Alda Kroneman. ‘Zonder de Regio Deal waren we er namelijk niet geweest. Het opstarten van een pilot als deze kost geld en levert in eerste instantie weinig op. Maar als je een transitie wilt maken in de regio, heb je middelen nodig om iets op te zetten.’ Daarnaast maakt de Techniekfabriek deel uit van het programma Krachtig Zutphen en heeft de gemeente Zutphen voor de komende drie jaar een subsidie van 50.000 euro toegezegd. ‘Onze doelstellingen sluiten naadloos aan bij de actielijnen en ambities van de Cleantech Regio. Met themalijnmanager Human Capital, Nanke Kraehe, gaan we een boost creëren en de Techniekfabriek Zutphen op de kaart zetten.’
